## گره‌های کور ورزش زنان: چالش‌ها و راهکارها
ورزش همواره به عنوان یک نیروی محرک و پیشران در زندگی انسان‌ها نقش داشته است. فواید جسمانی، روحی و اجتماعی ورزش بر کسی پوشیده نیست و از این رو، دولت‌ها نیز به طور فزاینده‌ای به دنبال برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری در سطوح مختلف ورزش همگانی و قهرمانی هستند. اما آیا این برنامه‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها با در نظر گرفتن نیمی از جمعیت کشور یعنی زنان صورت می‌گیرد؟
بدون شک، توجه به نیازها و توانمندی‌های زنان در عرصه ورزش، برای رسیدن به موفقیت در این زمینه از اهمیت بسزایی برخوردار است. در این راستا، معاونت توسعه ورزش زنان وزارت ورزش و جوانان به عنوان یکی از ارکان اصلی مدیریت ورزش زنان، نقش تعیین کننده‌ای ایفا می‌کند.
در ماه مهر سال ۱۴۰۰، حمید سجادی، وزیر ورزش و جوانان، مریم کاظمی‌پور را به عنوان سرپرست این معاونت انتخاب کرد و او جایگزین مهین فرهادی‌زاد شد. کاظمی‌پور با وجود سابقه مدیریتی در عرصه‌های دیگر، تجربه مدیریت ورزشی در سطح کلان را نداشت. او در طول دوره مسئولیت خود نتوانست گرهی از مشکلات ورزش زنان باز کند.
رویکرد کاظمی‌پور در قبال رشته‌هایی که سال‌ها برای کسب مجوز فعالیت تلاش می‌کردند، محدودکننده بود. او معتقد بود دختران علاقه‌مند به رشته‌هایی مانند بوکس، بهتر است به رشته‌های دیگر روی بیاورند. او هیچ تلاشی برای حل این مسئله به کار نگرفت.
با آمدن احمد دنیامالی به عنوان وزیر ورزش و جوانان، فریبا محمدیان، مدیر باتجربه ورزش زنان، به عنوان معاون توسعه ورزش زنان وزارت ورزش و جوانان انتخاب شد. محمدیان پیش از این سابقه معاونت زنان وزارت و ریاست فدراسیون اسکیت و نایب رئیسی فدراسیون والیبال را در کارنامه خود داشت. او بار دیگر به وزارت ورزش برگشته تا مدیریت بخش زنان را برعهده بگیرد.
اما محمدیان با چالش‌های متعددی روبرو است که انتظار می‌رود به جای نگاه محدودکننده به آنها، علاقه‌مندی زنان را در نظر بگیرد و به دنبال حل مشکلات آنها در عرصه ورزش باشد.
**نگاهی به برخی از مشکلات ورزش زنان:**
* **بی‌توجهی به زنگ خطر بوکس:** یکی از مهم‌ترین مطالبات زنان در سال‌های اخیر، کسب مجوز برای رشته بوکس بوده است. اما این اتفاق هنوز نیفتاده است. مهین فرهادی‌زاد، معاون سابق ورزش زنان وزارت ورزش و جوانان و نایب رئیس زنان کمیته ملی المپیک، در مصاحبه با ایسنا در تاریخ ۱۵ اسفند ۱۴۰۱ به این سوال که چرا مجوز بوکس و ورزش زورخانه برای زنان صادر نشد، پاسخ داد: ” در هنگام معاونت وزیر ورزش، رئیس فدراسیون بوکس با تعدادی متقاضی زن مواجه شد. من تمام مطالب مرتبط با بوکس را از دوره خانم محمدیان بررسی کردم و به این نتیجه رسیدم که آسیب در این رشته اجتناب ناپذیر است. من هم بر این موضوع تاکید داشتم و جواب منفی دادم. رئیس فدراسیون دوباره با تعدادی متقاضی مُجدد مواجه شد. روز بعد ۱۰ تا ۱۲ دختر زیر ۲۰ سال به اتاق من آمدند و گفتند تعدادشان زیاد است. من به آنها پیشنهاد کردم که به ووشو بپردازند اما آنها گفتند بوکس هیجان ما را تخلیه می‌کند. آنها از آسیب دیدگی در این رشته ابراز نگرانی کردند و من هم گفتم به همین دلیل مخالفم. اما آنها گفتند آسیب بدنی در رشته‌های دیگر مثل والیبال، فوتبال و… هم وجود دارد. من متوجه شدم که آنها مربی زن ندارند و آسیب دیدگی آنها از اختلاط با مردان است و خودشان از این موضوع ناراحتند. این یک مسئولیت جدید برای من بود. تحقیقاتم را شروع کردم و متوجه شدم که تعداد زنان علاقه‌مند به بوکس زیاد است و آنها در زیرزمین‌ها فعالیت می‌کنند که قانونی نیست. من با آقای علی‌نژاد، آقای عبدالحمید احمدی و حراست صحبت کردم. این موضوع را در شورای معاونان هم مطرح کردم. آقای سلطانی‌فر مخالف بود اما حرف‌هایم را گوش داد. گفتم آماده هستم به هر جایی که لازم است بروم و مجوز را بگیرم. تعداد این افراد کم نیست و باید از آنها مراقبت کنم. نمی‌توانم آنها را رها کنم. البته این موضوع به مدیریت من و آقای سلطانی‌فر کفاف نداد. ”
اما پس از فرهادی‌زاد، مریم کاظمی‌پور تمام امید علاقه‌مندان و متقاضیان بوکس زنان را ناامید کرد و گفت: ” توصیه می‌کنم ورزشکاران، جوانی و توانمندی خود را در رشته‌های مشابهی محک بزنند که حداقل الان مصوب هستند و مسیر آماتوری را طی کرده‌اند و به سمت قهرمانی در حال گذر هستند. رشته‌هایی چون تکواندو، ووشو و کاراته به بلوغ حرفه‌ای رسیده‌اند. به نظر من الان صلاح نیست جوان‌هایی که در دوران اوج هستند بخواهند وقت خود را صرف این کنند که منتظر رشته جدیدی باشند که بیاید تا سپس در آن فعالیت رسمی خود را شروع کنند. ”
این بی‌توجهی کامل کاظمی‌پور به خطری بود که فرهادی‌زاد از آن پرده برداشت. محمدیان باید این مسئله را به سرانجام برساند و برای سلامت زنان علاقه‌مند به بوکس فکری به حال آن کند و طلسم این رشته را بشکند.
* **گود زورخانه جای زنان نیست!** راه‌اندازی و اخذ مجوز برای برخی رشته‌ها همیشه با سروصدا و مخالفت برخی افراد مواجه شده است. یکی از این رشته‌ها ورزش زورخانه‌ای بود. حضور زنان در گود زورخانه یکی از پرحاشیه‌ترین اتفاقات ورزش زنان در سال ۹۹ بود. در آن زمان برخی از مردان این رشته با تجمع و انتشار بیانیه‌ای مخالفت خود را با فعالیت زنان اعلام کردند. در ادامه هم مسئولان ورزشی با این توجیه که برخی از رشته‌ها متناسب با فیزیولوژی زنان نیست، مجوزی صادر نکردند.
فرهادی‌زاد در مورد این رشته هم گفت: ” تعداد نفرات متقاضی زورخانه به تعداد انگشتان دست هم نمی‌رسید. باید دست در جیب ملت می‌کردیم تا برای این رشته سالن، مربی و داور درست کنیم. به یک خانم پیشنهاد دادم چرا می‌خواهید کار خود را در سالن زورخانه شروع کنید، ابتدا در یک سالن ورزشی کار کنید. به رئیس فدراسیون هم گفتم وسایلی که برای زنان درست کرده‌ای را بیاور، یک کار به ما نشان بدهید، اما چیزی نداشتند و می‌گفتند با همین شرایط مجوز بدهید. باید تجهیزات را سبک‌تر می‌کردند. فیلم یک خانم را به ما نشان دادند که جلوی شوهرش میل می‌زد. گفتم این برای همه زنان جذاب نیست. ”
پس از آن سروصداها در مورد ورزش زورخانه‌ای زنان خوابید و در دوره کاظمی‌پور شاهد چندان حاشیه‌ای در این زمینه نبودیم. اما این به معنی از بین رفتن چنین مطالبه‌ای از سوی زنان نیست.
* **پرورش اندام ممنوع، بررسی تمام نشدنی پاورلیفتینگ:** ” فعالیت‌های مچ‌اندازی، پاورلیفتینگ و فیتنس چلنج در حال بررسی است که نتیجه آن در آینده اعلام می‌شود. اما در مورد پرورش اندام یعنی بادی فیزیک و بادی بیلدینگ قطعا در حوزه زنان فعالیتی نخواهیم داشت. ”
این هم ضربدر دیگری است که مریم کاظمی‌پور روی فعالیت زنان در رشته دیگری کشید. هر چند در زمان معاونت مهین فرهادی‌زاد در تاریخ دوم مهر ۱۳۹۹ خبری مبنی بر مجوز پاورلیفتینگ منتشر شد و فعالیت خود را هم آغاز کرد. اما کاظمی‌پور آن را تکذیب کرد.
به نظر می‌رسد این چالش دیگری است که محمدیان باید با آن دست و پنجه نرم کند و نباید بی‌تفاوت از کنار آن عبور کند.
* **وضعیت مبهم دختران ژیمناست برای بین‌المللی شدن:** حضور زنان ژیمناست ایران در عرصه‌های بین‌المللی یکی از موضوعاتی بوده است که به آن پرداخته شده است. در دوره معاونت فرهادی‌زاد چندین بار لباس این رشته مورد بررسی قرار گرفت اما در نهایت تایید نشد.
فرهادی‌زاد در همان مصاحبه (۱۵ اسفند ۱۴۰۱) در این مورد گفت: ” تنها یک رشته ژیمناستیک ریتمیک داشتند که خانم اینچه‌درگاهی لباس‌هایی را تن بچه‌ها کرده بود که به نظر من اصلا خوب نبود. خیلی پف داشت. می‌توانستیم به این مجوز بدهیم و مشکلی نبود اما هیچ ارزش قهرمانی و مدالی برای این رشته ژیمناستیک نداشتیم. لباس ریخت جالبی نداشت و فقط برای مسابقه رفتن طراحی کرده بودند. به خانم اینچه درگاهی گفتم با این لباس نمی‌توانی کار ژیمناستیک انجام بدهی یک فکر دیگری بکن. پیشنهاد دادم لباس‌های کوراش را ببیند. افراد متخصص هم اصلا لباس را تایید نکردند. ژیمناستیک برای رفتن مشکلی نداشت فقط نمی‌توانست لباسش را ردیف کند. ”
این موضوع در دوره کاظمی‌پور مطابق انتظار حل نشده باقی مانده و ژیمناستیک زنان نتوانست رویداد بین‌المللی را تجربه کند. لباسی هم برای این رشته تایید نشد و اتفاق خاصی در این زمینه نیفتاد. باید دید اینچه درگاهی چه طرحی برای بین المللی کردن ژیمناستیک زنان دارد و فریبا محمدیان که سابقه مدیریتی قوی‌تری دارد در این راستا چه تصمیمی می‌گیرد.
* **نداشتن پخش تلویزیونی:** پخش نشدن ورزش زنان یکی از اصلی‌ترین دلایل تمایل کم اسپانسرها به سرمایه‌گذاری در این بخش است. حامیان مالی در حالی که باید از طریق تبلیغات سود مورد انتظار خود را کسب کنند، به دلیل پخش نشدن تلویزیونی ترجیح می‌دهند که به بخش مردان وارد شوند. طی سال‌های اخیر برخی از رشته‌ها امکان پخش اینترنتی مسابقات خود را فراهم کرده‌اند. اما هنوز بسیاری از رشته‌ها مجوز پخش اینترنتی هم ندارند.
البته زنان ورزشکار حتی به پخش غیرمستقیم مسابقات هم راضی هستند. اما این اتفاق چندان رخ نمی‌دهد. در سال‌های اخیر وضعیت کمی بهتر شده و برخی از مسابقات زنان مانند تنیس روی میز پخش می‌شود. اما بسیاری از رشته‌ها همچنان در انتظار هستند. این موضوع نیازمند رایزنی وزارت ورزش با سازمان صدا و سیما است.
* **دختران در رینگ‌های MMA:** به تازگی برخی از قهرمانان پیشین ورزش‌های رزمی زنان رینگ MMA را به روی دختران این رشته باز کرده‌اند و آنها را به مسابقات خارجی می‌برند که از نظر وزارت ورزش و جوانان قانونی نیست و مجوزی هم برای آنها صادر نکرده است. این رشته در ایران هم مجوزی ندارد و فعالیتی هم اگر در این زمینه می‌شود زیرزمینی است. هر چند علاقه‌مندانی دارد و باید فکری به حال آن شود. اما در مورد فعالیت افرادی که دختران را بدون مجوز به مسابقات خارجی که پول بر سر آن مسابقه ها رد و بدل می‌شود، باید تصمیم‌گیری کرد تا دختران ایران سر از هر رینگ رزمی در نیاورند.
**امیدواریم که فریبا محمدیان با تجربه و تخصص خود بتواند گام‌های موثری برای حل مشکلات ورزش زنان بردارد و زمینه رشد و شکوفایی آنها را فراهم کند.**
